نمونه اقتصاد اسلامی دروغ ِ تکثّرگرایی به بهانه غزّه خانه داری یا نداری اتحادیه مستقل خبرنگاران

[بیشتر]

حلقه میانی چیست؟ فقه هوش مصنوعی فهرست فصوص و فتوحات ما چند روح داریم؟ چه شود؟

[بیشتر]

• موانع طراحی حکومت
• داستان ِ بانکدار
• روش محاسبه سود وام بانکی
• مسأله شناخت
• تأمین امام جماعت
• اصول تربیت فرزند
• انرژی‌های غیرهمسو
• مسیر مرجعیّت
• خانواده؛ دشمن کاپیتالیسم
• هویّت ِ بورس
• عشق و فقه
• نواقص العقول
• من؛ مسئول
• فهم غلط از استخاره
• درمان ِ سازمان ِ تنبل
• تحولات اقتصاد کلان
• اولین نرم‌افزار من
• انقلاب در ساختارها
• پول در بانک
• سازمان جبهه
• آسیب فعالیت فرهنگی
• سامانه خانواده
• چرا تعدّد زوجات نه
• هدف ِ ازدواج
• چه کنیم؟
• سبک زندگی
• نسبت عقل و دین
• حل مشکل جبر و اختیار
• پارادوکس طلبه برنامه نویس
• سفرنامه خاورمیانه

[بیشتر]

دبیرستان سرای ایرانی ایده پرتقالی اگر خواننده بازگردد رأی ِ مخفی دستاورد تحصیلی

[بیشتر]

نفوذپذیری مرجعیّت
اما این حریم حجّة و لاحجّة را مردم درک نمی‏کنند و از آن به خوبی آگاه نیستند. همین مسأله راه فراخی را باز می‏کند به سوی دشمن، کفار، تا به حریم مسلمانان وارد شده و غلبه پیدا کنند.
به تاریخ که بنگریم، در دو سه سده اخیر، مشخّصاً می‏بینیم چگونه دُوَل انگلیس، روس و آمریکا با نفوذ دادن کارشناس‏های خائن در دستگاه مرجعیّت و ارائه مشورت‏های فاسد، احکام شرعی خلاف از مراجع گرفتند و جامعه شیعه را به ورطه نابودی کشاندند.
اگر نتوانیم قلمرو حجیّت مرجعیّت را به درستی تبیین نماییم و از ماورای آن محافظت کنیم، دشمن راه خود را یافته و همچنان با تداوم نفوذ، بدنه جامعه را به تبع کثرت مراجع، از هم جدا می‏کند. تفرقه قدیمی‏ترین روش استعمار برای سلطه است.

سوابق تحقق تاریخی نفوذ
اختلافاتی که در انقلاب مشروطه روی داد یکی از واضح‏ترین در این قبیل نفوذها بود، مداخله‏ای که عملاً در این حادثه تاریخی وحدت ملّی کشور ایران را شکست، بی‏تردید به دست مراجع شیعه رقم خورد. مشابه آن هم در کشور عراق، فرصتی برای سلطه انگلیس پدید آورد.
یکی از اسناد تاریخی در این رابطه، گزارش سردار کابلی*  است: «از میرزا حسین نوری پرسیدم: چرا چنین کتابی نوشتی که مایه خجالت ما و تهاجم معاندین گردد؟ محدث نوری گریست و گفت: معمم سید هندی‏ای نزد من آمد و به من گفت: اگر خدا اسم علی را در قرآن آورده بود دیگر به این شکل حقش غصب نمی‏شد و به این شکل خانه نشین نمی‏شد؛ و اصرار بسیار نمود که کتابی نوشته شود در نقص قرآن که باعث تسکین قلب‏های ما باشد و محبت ما را به امیرالمؤمنین بیشتر نماید، و با اصرار خواست که لااقل روزی یک صفحه از آن کتاب نوشته شود، و خودش هر روز نزد من می‏آمد و صفحه‏ای از روایات در مورد تحریف را از من می‏گرفت. وقتی کتاب به پایان رسید، دیگر او نیامد و از او خبری نشد. یک بار که اتفاقا در بغداد برای اخذ ویزا به سفارت بریتانیا رفتم - زیرا آن زمان عراق تحت سلطه بریتانیا بود- دیدم یکی از اعضای سفارت به من نگاهی طولانی می‏کند. او را نگریستم و احساس کردم او را قبلاً جایی دیده‏ام. به من سلام کرد خود را شناساند که همان سید هندی است که هر روز نزد من می‏آمده و خواستار صفحات کتاب فصل الخطاب می‏شده، با این‏که عضو سفارت انگلیس بوده است.» **
شیخ ابراهیم زنجانی، قاضی دادگاهی که حکم به اعدام مجتهد عظیم‏الشأن شیخ فضل‏الله نوری داد، در بخشی از خاطرات خود درباره ارتباطش با آخوند خراسانی می‏نویسد: «در [درس] خارج هم هر شبهه داشتم از او [آخوند خراسانی] پرسیده و سؤال و جواب کرده استفاده می‏نمودم. بالأخره به من اعتقاد کامل پیدا کرده و محبوبش شدم و رابطه مودّت پیدا شد ... تا این‏که قضیه مشروطه به میان آمد و او رئیس و مروّج مشروطه شد و من هم منتخب [مجلس] زنجان شده به طهران آمدم. رابطه بیشتر شد و آن‏جا [در نجف، آخوند خراسانی] می‏گفته: [در] این امر مهم مملکت کاغذها که به من می‏آید و در هر امر مختلف هر کس موافق غرض خود اظهاراتی می‏کند, تا این‏که از فلان کس [ابراهیم زنجانی] که به من مکتوب می‏آید، اطمینان پیدا می‏کنم و می‏دانم او جز راست نمی‏نویسد.» ***
مقام معظّم رهبری نیز به کرّات به فریب علما و فقهای شیعه توسط ایادی انگلیس در قضیه مشروطه اشاره فرموده و اعلام خطر کرده‏اند: «چه شد که غربی‏ها، مشخصاً انگـلیسی‏ها، در مســأله [مشروطه] کامیاب شدند؛ از چه شگردی استفاده کردند که کامیاب شدند. در حالی که مردم که جمعیت اصلی هستند، می‏توانستند در اختیار علما باقی بمانند و اجازه داده نشود که شیخ فضل‏الله جلو چشم همین مردم به دار کشیده شود؛ قاعده‏ی قضیه این بود ... که اینها توانستند یک عده‏ای از اعضای جبهه‏ی عدالت‏خواهی - یعنی همان اعضای دینی و عمدتاً علما - را فریب بدهند و حقیقت را برای اینها پوشیده نگه دارند و اختلاف ایجاد کنند. [دوم اینکه] حرف‏هایی را که از سوی روشنفکرها و به‏وسیله‏ی عمال حکومت گفته می‏شد و وعده‏هایی را که داده می‏شد، [علما] حمل بر صحت می‏کردند ... در قضایای عراق هم اول علما به طور جدی وارد شدند، بعد تعبیر و توجیه شروع شد: حالا شاید اینها راست بگویند! شاید هدف بدی نداشته باشند! انگلیس‏ها در آن‏جا بین مردم عراق شعارهایی را پخش کردند: «جئنا محررین لا مستعمرین!»؛ ما نیامده‏ایم برای استعمار شما، ما آمده‏ایم شما را از دست عثمانی‏ها آزاد کنیم... آن وقت آنها در آن‏جا از 1920 تا 1958 ظاهراً یا 57، سی‏وهشت سال عراق را آن‏چنان فشردند که وقتی انسان این سال‏های طولانی را نگاه می‏کند و می‏خواند، گریه‏اش می‏گیرد»  ... «در صدر مشروطه هم علمای بزرگی بودند که اینها ندیدند توطئه‏ای را که آن روز غربزدگان و به اصطلاح روشنفکرانی تحت تأثیر غرب، طراحی می‏کردند؛ توجه نکردند که حرف‏هائی که اینها دارند در مجلس شورای ملی آن زمان می‏زنند، یا در مطبوعاتشان می‏نویسند، مبارزه‏ی با اسلام است... مماشات کردند»
یکی دیگر از خاطراتی که مقام معظّم رهبری در تبیین پدیده نفوذ به تفصیل بیان می‏فرمایند تأثیرگذاری اجانب بر تصمیم‏گیری‏های پاره‏ای از مراجع ماضی را به وضوح نشان می‏دهد: «مرحوم آقای آسید حسن تهامی که از علمای بزرگ کشور ما و ساکن بیرجند بود، رفته بود در بیرجند مانده بود؛ ملاّی خیلی بزرگی بود، اگر در قم یا نجف می‏ماند، حتماً مرجع تقلید میشد؛ مرد بسیار دانایی بود. ایشان خودش برای من نقل کرد؛ گفت آن‏وقتی که عراقی‏ها با انگلیس‏ها میجنگیدند - در [سال‏] 1918؛ قریب صد سال پیش- یکی از مراجع وقت، یک نوکری داشت که خیلی مرد خوبی بود، با طلبه‏ها گرم می‏گرفت، صحبت می‏کرد، با همه آشنا بود، با همه رفیق بود؛ اسمش را هم ایشان می‏گفت؛ من یادم نیست. گفت بعد که انگلیس‏ها غلبه پیدا کردند و عراق را تصرّف کردند و آخرین جا نجف بود که وارد نجف شدند، خبر رسید به طلبه‏ها که این نوکر فلان آقا، یک افسر انگلیسی است! گفت من باور نکردم؛ گفتم مگر میشود چنین چیزی؟ بعد می‏گفت در بازار حُوِیش - بازار معروفی است در نجف- داشتم می‏رفتم، دیدم هفت هشت ده نفر افسر انگلیسی و نظامی انگلیسی سوار اسب دارند می‏آیند - آن‏وقت با اسب رفت‏وآمد می‏کردند- یک افسری هم جلویشان است؛ خب، من کنار ایستادم که این‏ها بیایند رد شوند؛ وقتی رسیدند به من، دیدم آن افسری که جلو بود، از آن بالا گفت: آقای آسید حسن، حالت چطور است! نگاه کردم دیدم بله، همان آقایی است که نوکر فلان مرجع بود؛ سال‏ها ما این را می‏دیدیم» ****

-------------------------------
*  حیدرقلی کابلی افغانی، شناخته شده با نام سردار کابلی، روحانی شیعه اهل افغانستان بود. وی برای تحصیلات حوزوی به نجف رفت و پس از شش سال به درجه‏ اجتهاد رسید و از میرزا محمد علی دشتی و سید یحیی خراسانی، «اجازه» نقل روایات دریافت کرد. علامه طباطبایی در کتاب تفسیر المیزان از سردار کابلی یاد می‏کند و می‏نویسد که وی اختلافی را که برای مدت مدیدی در مورد قبله محراب مسجدالنبی وجود داشت حل نمود. او در رساله‏ای تحت عنوان تحفة الاجلة فی معرفة القبلة نشان می‏دهد که محاسبات پیشینیان که نشان می‏داد محراب مسجد که در زمان پیامبر ساخته شده بود نسبت به قبله انحراف داشته درست نبوده‏اند.
**  حسین‏علی منتظری، خاطرات، ج1، ص81
***  ابراهیم زنجانی، سرگذشت زندگی من، ص27
****  مقام معظّم رهبری، بیانات، 9/2/1385 و 6/12/1388 و 4/9/1394

[ادامه دارد...]

تقلیل کارکردها در عصر پهلوی
دوران ستمشاهی گذشته، همراه با ایجاد دستگاه‏های اداری مدرن در کشور، عرصه را بر مرجعیّت و سازوکار آن تنگ کرد. سازمان‏های ثبت احوال و ثبت اَسناد و ثبت ازدواج و طلاق، همچنین نهادهای قضایی رسمی و دولتی، بخش عمده‏ای از ارتباط مرجعیّت با مردم را قطع کرد. مردمی که تا پیش از آن برای اجرای عقود و ایقاعات به مرجع یا نمایندگان وی مراجعه می‏کردند، اکنون ناگزیر بودند از ادارات رسمی استفاده کنند. تمبر باطل کنند و عوارض آن را هم بپردازند.

تداوم روند محدودسازی پس از انقلاب
تشکیل جمهوری اسلامی فرصتی بود تا نهادهای رسمی بیشتری وظایف دینی را بر عهده بگیرند. پیدایش کمیته امداد امام خمینی (ره)، بنیاد مستضعفین و 15 خرداد و هزاران مؤسسه خیریه دیگر، فرصت‏های حضور سازوکار مرجعیّت در امور خیریه را نیز کاهش داد.
طبیعتاً در دهه‏‌های اخیر، رفع مشکلات مردم از دوش مراجع برداشته شد و ترویج باورهای اسلامی نیز به رسانه‏های رسمی و آموزش و پرورش و آموزش عالی واگذار گردید. وظیفه صیانت از کیان مسلمین نیز به روشنی بر عهده ولی فقیه و دولت اسلامی قرار گرفت.
به این ترتیب کارکردهای مرجعیّت به «حفظ میراث علمی شیعه» منحصر شد. این یعنی رفع نیاز به ارتباط با مردم و اکتفا به فعالیت‏های علمی درون حوزه از طریق تدریس و پژوهش.



پایگاه حجیّت مرجعیّت
مرجعیّت حجیّت خود را از کجا آورده است؟ تاریخ پیدایش این نهاد دینی نشان می‏دهد که «روایت حدیث» و وثوق به اخبار نقل شده از راویان معتبر، نخستین نسل مرجعیّت فقهی را در شیعه رقم زده‏اند.
این رویه پس از دور شدن از عصر نص، تفقه و تدبّر در فهم حدیث را اضافه کرد و عملاً از زمان شیخ مفید «فهم مجتهدانه» پایگاه حجیّت مرجعیّت شد.
بنابراین در طول تاریخ، همواره «محدّث»، «فقیه» یا «مرجع» از آن رو حجیّت داشته است که می‏توانسته تکالیف شرعی را از منابع دین استنباط کرده و به اطلاع مکلّف برساند و راهی برای دستیابی به احکام شرعی باشد.

حدود حجیّت مرجعیّت
اما این‏که گاهی در برخی دوره‏‌ها، فقیه علاوه بر ابلاغ احکام شرعی، در مسائل سیاسی و اجتماعی نیز مورد رجوع قرار می‏‌گرفت، آیا این در قلمرو حجیّت فقه و نقل حدیث داخل می‏‌شود؟
حجیّت، محدود به تخصّص است و فقیه می‏دانیم که صرفاً در بیان «احکام کلّی» متّصف به حجیّت می‏باشد. اما در تشخیص موضوعات و مصادیق و صدور احکام شخصیه، تفاوتی با سایر مکلفین ندارد. بلکه در شناخت موضوعات تخصّصی، خود نیازمند مراجعه به کارشناسان موضوع است.
همان‏گونه که مرجع نمی‏تواند در مسائل مربوط به علم پزشکی نظر بدهد و اگر هم ارائه نظر کند، صائب نخواهد بود، همچنین است در سایر تخصّص‏‌ها، مانند: علوم سیاسی و اقتصادی و دانش‏‌هایی که به تخصّص‏‌هایی فراتر از تبحّر در فقه نیاز دارند. حتی در فلسفه و کلام و اخلاق و چه بسا ادبیات عرب.
در این موارد، او نیز مانند سایر مردم جامعه، خصوصاً در جایی که تفقه گره بخورد با تخصّصی علمی، نیاز به استفاده از مشاوره اهل فن دارد. فی‏‌الواقع هنگامی که بحث از «حکم کلّی» افعال مکلّفین نیست و داخل در تصمیمات جزئی و مصداقی می‏گردد، مرجعیّت دارای حجیّت نیست.

[ادامه دارد...]

دیدن ذلّت دشمن مهم است
همان‌قدر که
دیدن عزّت نیروهای خودی
قدرت‌های داخلی

هر چقدر که قدرت‌های خودمان را باید نشان بدهیم
ضعف‌های دشمنان را هم

موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدّس
دو تا جنگنده عراقی
مربوط به جنگ تحمیلی
دوران قدرت صدّام ملعون ِ معدوم



دیدن بدنه منهدم شده و داغان
جالب برای بچه‌ها
توضیح دادم
دوران جنگ را
حمله جنگنده‌ها را
پدافند هوایی را

یک موتور جت هم روی زمین افتاده بود
خیلی دیدنی
وقتی می‌توانی در حدّ سانتی‌متر به هواپیماها نزدیک شوی!

قال مولانا علی (ع): «مَا أَخَذَ اللَّهُ عَلَى أَهْلِ الْجَهْلِ أَنْ یَتَعَلَّمُوا، حَتَّى أَخَذَ عَلَى أَهْلِ الْعِلْمِ أَنْ یُعَلِّمُوا» (نهج‌البلاغه، ح478)
خداوند از افراد جاهل پیمان نگرفته که دنبال علم و دانش بروند، مگر این که قبل از آن از علما و دانشمندان پیمان گرفته که به آن ها علم بیاموزند. (ترجمه مکارم)

مختصّات مرجع تقلید
مجتهد هنگامی مورد مراجعه مردم قرار می‏گیرد که 1 مردم‏دار باشد. با مردم ارتباط داشته و با آن‏ها زندگی کند. به هر مناسبتی درب خانه‏اش را بگشاید و روضه و مراسمی برگزار نماید. مردم بیایند و بروند و مشکلات‏شان حل شود. البته که قطعاً اگر واجد 2 علم و 3 تقوا نباشد، محل مراجعه مردم اساساً قرار نمی‏گیرد.
فراتر از این سه ویژگی، مردم توقع دارند که مرجع تقلیدشان 4 بینش سیاسی و بصیرت هم داشته باشد. امروز این انتظار پررنگ‏تر شده است. در دنیایی که پیچیدگی‏های مسائل اجتماعی و سیاسی فراوان‏تر شده. امروز دیگر مردم نمی‏پذیرند مرجع تقلید اشتباهات ساده و پیش پا افتاده انجام دهد و نظام اجتماعی را به مخاطره بیافکند. مانند: ملاقات با افرادی که منفوریّت اجتماعی دارند و مشروعیت بخشیدن به آن‏ها در این قبیل ارتباطات.



مکانیزم رسیدن به مقام مرجعیّت
گذشته‏های حوزه علمیه، تاریخی از دستگاه فقاهت که امروز وارث آن هستیم، روش‏هایی را پدید آورده تا شاخص‏های مشهورِ مرجعیّت را بنمایاند.
همیشه تعداد زیاد شاگردان، نشانی از علمیّت مجتهد بوده است. مردم از مشاهده جمعیتی که در درس وی حاضر می‏شدند، پی به اعلمیّت می‏بردند. با این پیش‏فرض، کبرای استدلال که: این طلاب، اهل علم و سوادند و بی‏دلیل در جلسه درس حاضر نمی‏گردند. اگر اعلم نبود، پراکنده می‏شدند و وقت خود را هدر نمی‏کردند.
مردم به منبری‏های خود اعتماد داشتند. آن‏هایی که در کنارشان زندگی می‏کردند و شریعت اسلام و اخلاق اسلامی را آموزش می‏دادند. مردم رفتارهای اخلاقی منبری‏ها و مبلّغین بزرگ را می‏دیدند و به تقوایشان ایمان می‏آوردند. کلام آن‏ها اکنون برای مردم حجّت می‏شد که وقتی روی تقوای یک مرجع تقلید قسم می‏خورند، قطعاً آن عالم دارای ملکه تقوا نیز هست. نقش پررنگ مبلّغین در به مرجعیّت رساندن یک مجتهد، با تعریف داستان‏هایی واقعی و کراماتی از زندگی آن بزرگ به کمال می‏رسید. آن‏چه خود در دوره تحصیل از وی دیده یا شنیده بودند.
فراتر از همه، در برهه‏هایی از زمان، شاگردان مرجعی که از دنیا رفته بود، گرد هم آمده، مرجع بعد را از میان خود برمی‏گزیدند، فردی که همه قرار می‏گذاشتند مردم را به وی دلالت کنند، تا وحدت را حفظ کنند. مرجع واحد بی‏تردید مقتدرتر می‏بود.

کارکردهای مرجعیّت
نهاد مرجعیّت، به عنوان سازوکاری متشکّل از مرجع، بیت و شاگردان وی، در طول قرون متمادی، چهار کارویژه عمده را بر عهده داشته است:
1. صیانت از کیان مسلمین در برابر کفار و مشرکین
2. حفظ میراث اندیشه‏ای مکتب شیعه در برابر تهاجم شبهات و تحریفات و ارتقاء آن میراث
3. ترویج باورهای شیعی در جامعه اسلامی با اتکاء بر سنّت‏های اسلامی و رفتارهای دینی
4. رفع مشکلات دنیوی و روزمره مردم مبتنی بر اعتماد عمومی و اموال در اختیار فقیه
این کارکردها در دستگاهی صورت می‏پذیرد که متشکّل از عناصر متعدّدی‏ست که با ترتیب خاصّی و بر اساس توالی مشخّصی با بدنه جامعه ارتباط دارند:



[ادامه دارد...]

از ظاهرش می‌ترسیم
خیلی بزرگ است
خیلی پیچیده است
جزئیات بسیار زیادی دارد
دستگاه‌های عریض و طویلی

درست مانند سرسره بادی می‌ماند
همه‌اش باد است
همه‌اش
تمام بزرگی آن
وقتی خالی می‌شود
هیچ نیست
ضعیف و سست و ناتوان



تمدن مدرن این طور است
بادی‌ست
واقعی نیست
عظمت آن
ظاهری‌ست

مقاله‌ای دیروز برخورد کردم
در یکی از نشریات خبری‌شان
با موضوع: «آیا ثروتمندان می‌توانند پیوسته ثروتمندتر شوند؟»
توضیح می‌داد که به بن‌بست می‌خورند!

جنجال‌های اخیر را که ببینیم
زردهای فرانسه
برکزیت‌های انگلیس
نود و نه درصد آمریکا
این‌ها یک آغاز است
برای یک سقوط
برای ترکیدن یک تمدن بادکنکی
همه‌اش باد است
بنیاد منطقی ندارد
ظاهرش غلط‌ انداز
فقط بزرگ به نظر می‌رسد

اقتصاد آن پیوسته «آینده‌خوری» است
مطلبی که پیش از این توضیح دادم
در بحث هویت بورس
در این‌جا
و این‌جا
و این‌جا
و این‌جا
و این‌جا!

خانواده متلاشی
سرمایه‌دار به نیروی مولّد نیاز دارد. «خدمات» که تولید نمی‌کند و سرمایه که قادر به افزایش ثروت جامعه نیست. اما این نیروها به اندازه کافی نیستند.
از همین رو بود که کارخانه‌ها از قرن 18 شروع کردند به تجزیه خانواده‌ها. فشار آوردند به اقتصاد خانواده و هنگامی‌که خانواده بدهکار می‌شد، شروع می‌کردند به استخدام زنان و کودکان. خانواده‌ای که مستحکم باشد که زن و کودک خود را به کار نمی‌دهد!
سرمایه‌دار نیاز به نیروی مولّد دارد و این نیرو را نمی‌تواند فقط از مردان جامعه تأمین کند. زیرا بخش عمده‌ای از آن‌ها را در بخش خدمات جای داده. پس به سراغ زنان و کودکان رفته و آن‌ها را به کار می‌گیرد. وقتی خانواده متلاشی شود، زن و کودک ناگزیر هستند هزینه‌های خود را تأمین کنند، پس نیروی ارزانی می‌شوند در دست کارفرما.

یون‌های آزاد
اساساً نظام اقتصاد سرمایه‌داری وقتی بخواهد آحاد جامعه را، مردم جامعه را، هضم کند، ابتدا باید آن‌ها را تجزیه نماید. این خیلی واضح و روشن است که تا اجزا را از هم جدا نکنی، نمی‌توانی چیز جدید و متفاوتی از آن بسازی.
مثال خوب آن حل شدن نمک در آب است. ابتدا جاذبه پرقدرت مولکول‌های آب با آن پیوند هیدروژنی عجیبی که دارد، کلر و سدیم را از هم جدا می‌کند. نمک از هم می‌پاشد و اجزای آن تبدیل به یون‌های آزاد می‌شوند، رادیکال‌های آزاد. کلر سوا و سدیم هم سوا، لابه‌لای جاذبه بی‌رحم هیدروژن‌های آب. اکنون مولکول‌های آب این یون‌ها را دوره کرده و در بر می‌گیرند. در یک لحظه دیگر نمکی در آب نمی‌بینی و هر چه بیشتر نگاه می‌کنی جز آبی شفاف پیش رویت نیست! نمک در آب هضم شده است!

خانواده‌شکنی اقتصاددان
وقتی می‌بینیم جریان «فمینیسم»  را که از مهم‌ترین ابزارهای تجزیه خانواده است یک اقتصاددان راه انداخته، نباید شگفت‌زده شویم.
«جان استوارت میل»  با نگارش کتاب «بردگی زنان»  به همراهی همسر  و دخترخوانده‌اش  توانست انقلابی عظیم در جامعه اقتصادمحور غرب راه بیاندازد، تا به اسم برابری و تساوی مرد و زن، خانواده را از درون منهدم سازد.

جمع‌بندی
نظام سرمایه‌داری با خانواده دشمن است. از اول بوده است. اگر اسمیت در کتاب خود ننوشته؛ یا نفهمیده، یا تعمّد داشته!
خانواده در هر سطحی که باشد؛ 1 قشر ضعیف و مستضعف جامعه، یعنی کارگر، 2 قشر متوسط و تولیدکنندگان خُرد، 3 قشر مرفّه و سرمایه‌داران بزرگ، با اصل «نظام سرمایه‌داری» در تعارض است. زیرا خانواده مملوّ از عاطفه است و از نظر تئوری انباشتگی سرمایه، خانواده در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی «عاقلانه» رفتار نمی‌کند.
کاپیتالیسم از همان روزهای ابتدای تأسیس تصمیم گرفت تا این عنصر «غیرعاقلانه» را حذف کند! زیرا این نظریه اقتصادی هرگز با خانواده جمع نمی‌شود!

ششم ذی‌الحجة سنة 1440 هـ ق. قم المقدّسة

مطالب مرتبط:
خانواده؛ دشمن کاپیتالیسم 1
خانواده؛ دشمن کاپیتالیسم 2
خانواده؛ دشمن کاپیتالیسم 3
خانواده؛ دشمن کاپیتالیسم 4
خانواده؛ دشمن کاپیتالیسم 5
خانواده؛ دشمن کاپیتالیسم 6

کلید کرده بود که اسپاگتی
به جای ماکارونی

قبول کردم
کلاً از آشپزخانه خارج شدم



تنوّع است دیگر
اما از آن مهم‌تر
اقدام برای عمل
کسب مهارت
با مطالعه نمی‌شود فرا گرفت
همه چیز خواندنی نیست
مدرسه برای زندگی کافی نیست

با کتاب نمی‌شود فرا گرفت
ساخت و ساز را
تولید و ایجاد را
هر چه که نیاز به کار یدی دارد
باید انجام داد
در عمل باید فرا گرفت
این فرصت را باید به فرزندان داد
آن‌ها نیاز به کسب مهارت دارند
این جز با ممارست به دست نمی‌آید!

قال أمیرنا (ع): «مَا قَالَ النَّاسُ لِشَیْءٍ طُوبَى لَهُ، إِلَّا وَ قَدْ خَبَأَ لَهُ الدَّهْرُ یَوْمَ سَوْءٍ» (نهج‌البلاغه، ح286)
مردم کسى را نگفتند «خوشا به حال او»، مگر اینکه روزگار براى او روز بدى را پنهان کرد. (ترجمه انصاریان)

بیمه خانواده
خانواده مهم‌ترین دستگاه بیمه‌گذار فطری و غریزی برای افراد بشر است. تا زمانی‌که خانواده هست، قدرتمند است، آحاد بشر بیمه شده‌اند، در مقابل هجمه‌های سرمایه‌داران.
سرمایه‌دار نیاز به «انقطاع» کارگر دارد. کارگر باید رها و تنها باشد، محتاج هم. تا هر پیشنهادی را بپذیرد و با هر دستمزدی کار کند. سرمایه نیاز به سود دارد و آن را باید از مابه‌التفاوت «دستمزد استثماری» با «دستمزد واقعی» به دست آورد. پس باید کارگر را متقاعد کند دستمزد استثماری را بپذیرد.

عاطفه خانواده
اقتصاد سرمایه‌داری بر «عقل اقتصادی» می‌گردد. این اولین گزاره‌ای‌ست که هر دانشجوی اقتصادی فرا می‌گیرد: «مردم در اقتصاد عاقلانه رفتار می‌کنند». یعنی چه؟
یعنی اگر دو کالا با کیفیّت یکسان را نشانشان دهی، آن را که ارزان‌تر است می‌خرند. اگر دو کالا با قیمت یکسان ارائه کنی، آن را که با کیفیّت‌تر. این یعنی عقل اقتصادی.
نظام سرمایه‌داری دنبال «انسان اکونومیک» است. انسان اقتصادی چنین انسانی‌ست. همه کارهایش و رفتارهایش تابع سود سرمایه است. اگر ببیند پولش را به الف قرض بدهد، دو برابر سود می‏دهد، هرگز به ب نمی‌دهد.
اما خانواده، خانواده درست برعکس. در خانواده عاطفه غلبه می‌کند. دو کالا ارائه می‌شود با کیفیّت یکسان، حتی با کیفیّت متفاوت هم، ولی گران‌تر را می‌خَرد با کیفیّت پایین‌تر. می‌پرسی چرا؟ «چون این رو داداشم درست کرده!» همین! این ساخت کارخانه دایی‌ام است. این یکی در شهر خودمان ساخته شده. این یکی ایرانی‌ست و نه خارجی!

خانواده سرمایه‌دار
اما این فقط در قشر ضعیف و متوسط که نیست. اگر بود، سرمایه‌داری باید در قشر فوقانی جامعه، خانواده را می‌پذیرفت. اما خانواده در خود ِ سرمایه‌داران نیز مضرّ به سرمایه‌داری‌ست.
یک روزی مافیا بود. سرمایه‌دارانی که خانواده برایشان مهم. ماجرای این‌ها را از فیلم «پدرخوانده»  یاد گرفته‌ایم. ثروتمندانی که به خانواده هم اهمیت می‌دهند.
ولی این دروغ است. یا فیلم گادفادر دروغ است، یا اگر هم چنین ماجرایی یک روزی رخ می‌داد، امروز قطعاً ناممکن است. سرمایه‌داری با خانواده نمی‌سازد حتی در رأس ثروت!
سرمایه دنبال رشد است. سرمایه‌دار حتی اگر نیمی از ثروت جهان را هم داشته باشد، عقل اقتصادی دارد، اگر نداشت که به این نقطه نمی‌رسید. عقل اقتصادی اجازه نمی‌دهد پول خود را خرج خانواده کند. عقل اقتصادی ایجاب می‌کند سرمایه در مسیری مصرف شود که پیوسته بزاید و افزایش یابد، با بیشترین سود و راندمان.
این است که می‌بینیم معمول سرمایه‌داران دنیا، بر خلاف قشر متوسط، فرزندان خود را از نوجوانی مجبور به کار می‌کنند و با محروم کردن از پول‌توجیبی، یعنی پول مفت، ادعا می‌کنند می‌خواهند از او مردی اقتصادی بسازند!

[ادامه دارد...]

فصل تابستان اصلاً متفاوت است
بهار میوه‌هاست
سبزیجات
همه ارزان
ارزان‌ترین فصل سال

زیاد می‌شود
پاییز و زمستان نیست
گوجه و خیار و لیموترش
سبزی و فلفل سبز و سیر و پیاز
همه مخلّفات

دورچین‌مان کامل
سفره اساساً دیگرگون
ظاهری زیبا پیدا می‌کند



بچه‌ها دوست دارند
ما بزرگ‌ترها هم
وقتی غذا همراه با مخلّفاتی باشد
سبزیجاتی معطّر و رنگارنگ
اشتیاق را بیشتر می‌کند
اشتها را هم

مدت‌ها بود خیار کیلویی هزار تومان نخریده بودم
گوجه فرنگی 2500 تومان
این‌ها برکت فصل تابستان است
نعمتی‌ست که خداوند به این فصل عنایت فرموده
عرضه زیاد
قیمت را پایین می‌آورد
امسال هندوانه هم کیلویی 180 تومان خریدیم
هزار نه
بدون هزار
صد و هشتاد تک‌تومان
همین چند روز پیش

هر کدام یک هندوانه برداشتند
سه عدد شد
بزرگ و شیرین و آب‌دار
قرمز و خوشمزه

خدا را شکر
نعمت جسم ما را عنایت فرمودی
غذای بدن‌مان
روح ما را نیز سیراب بفرما
از آن‌چه بهترین غذای روح است
شناخت و معرفت و فهم و ایمان
همراه با عمل صالح
آمین!

قال أمیرالمؤمنین (ع): «فِی تَقَلُّبِ الْأَحْوَالِ، عِلْمُ جَوَاهِرِ الرِّجَالِ» (نهج‌البلاغه، ح217)
در دگرگونى احوال گوهرهاى مردان شناخته شود. (ترجمه انصاریان)

هضم قشر متوسط
کاپیتالیسم دنبال بلعیدن است. انباشتگی از کجا پس باید بیاید؟ ثروت تا انباشته نشود که نمی‌تواند اسمیتی عمل کرده و بر اشتغال بیافزاید!
فراتر از کارگر مولّد دون‌پایه، آن‌هایی که کف نظام اجتماعی هستند و بیشترین وظیفه تولید و کمترین حق مصرف را دارند، قشر متوسط را نیز نظام سرمایه‌داری هضم می‌کند.
تولیدکننده کفشی که روزی ده عدد تولید دارد یک شبه ورشکست می‌شود. وقتی سرمایه‌دار کارخانه بزرگی می‌زند با روزی ده هزار جفت نرخ تولید. کارگر را که چاپیده و قیمت تمام‌شده را پایین آورده. قدرت بیشتری هم در توزیع دارد. زیرا پول دارد. پولی که بدون پشتوانه و فقط به خاطر تجمیع سرمایه‌اش به صورت اعتباری از بانک گرفته.
زمان زیادی نگذشته که امروز در غرب مدرن می‌بینیم. تمام کشورشان را چند شرکت بیشتر نیست که می‌گرداند. آن‌قدر هم ضایع بوده که به ناچار برای هر محصول یک برند مستقل ثبت کرده، تا تعداد اندک خود را در پشت هزاران برند و مارک پنهان کنند. اندکی بررسی نشان می‌دهد که هر چند هزار برند، متعلّق به یک شرکت هلدینگ است!

مانعیّت خانواده
خانواده مهم‌ترین مشکل نظام سرمایه‌داری است. بوده و هست. خانواده دقیقاً جایی‌که کاپیتالیسم آدم‌ها را تک گیر می‌آورد تا تلکه کند، سر می‌رسد و مانع می‌شود. خانواده به دلیل تعلّقات عاطفی جلوی استثمار اعضای خود توسط بیگانگان را می‌گیرد.

حمایت از کارگر
«مارکس»  می‌گوید: وقتی کارگر یک محصول تولید می‌کند، این یک قیمت و ارزش واقعی در بازار دارد که اگر قیمت مواد اولیه را از آن جدا کنیم و میزان استهلاک دستگاه‌ها را، هر چه که بماند «قیمت کار» است. یعنی باید بشود دستمزد کارگر. پس مدیران و سرمایه‌داران از کجا پول می‌آورند؟
او تحلیل می‌کند که سرمایه‌دارها این پول را از جیب کارگر می‌دزدند. با کم کردن دستمزد کارگر و برداشتن بخش بزرگی از آن!
نظام سرمایه‌داری قائم به «تولید» است، اما ادعا می‌کند که از خدمات بیشتر درآمد دارد. دقیقاً به این دلیل که بخش خدمات به دلیل تسلطی که به «پول» داشته، با ربوی کردن آن توانسته کارگر را ناتوان نگه دارد تا او بیشتر کار کند. تورّم کارش دقیقاً همین است.
اما خانواده مزاحم است. خانواده از کارگر حمایت حقوقی می‌کند و اگر فشار زیاد شود، شکایت. خانواده حمایت مالی می‌کند و اگر به زحمت بیافتد، بدهی‌هایش را پرداخت می‌کند. وقتی نظام سرمایه‌داری با فاصله طبقاتی فشار می‌آورد، خانواده حمایت روانی می‌کند و کمک می‌کند تا افراد بر هوس‌هایشان غلبه پیدا کنند، کمتر بخورند و کمتر مصرف کنند. وقتی بانکدار حرص ایجاد می‌کند و با وام او را بدبخت می‌نماید، اقساط را خانواده حمایت کرده و تأمین می‌کند، تا کارگر بی‌خانمان نشده و به زندان نیافتد و کارتن‌خواب نشود. مسکن خود را با او شریک می‌شود.

حمایت از تولیدکننده
در قشر متوسط هم همین است. فردی که کارگر نیست. ولی کارگرانی را به خدمت گرفته و خود نیز در کنارشان به تولید می‌پردازد. یا حتی کار خدماتی، اما در گستره‌ای کوچک؛ بنگاه‌های اقتصادی خُرد.
انباشتگی سرمایه‌داری ایجاب می‌کند که این‌ها یکپارچه شوند. پس قیمت را پایین می‌آورد و تنوّع کالا را بالا می‌برد و هزینه‌های تولید را کاهش می‌دهد و طوری کار را برایشان سخت می‌کند که ببوسند و کنار بگذارند. مگر این‌که بروند از بانکدار وام بگیرند تا توسعه دهند. که نمی‌توانند و شرکت بزرگ با توزیع سریع و تبلیغ دقیق، آن‌ها را نابود می‌کند. سرمایه‌دار تلاش می‌کند تا قشر متوسط را تبدیل به کارگر کند.
این‌جا خانواده است که دست او را می‌گیرد. با دادن اقساط مانع غصب خانه می‌شود. با کار رایگان به کسب او رونق می‌بخشد. از طریق شبکه خانگی و خانوادگی محصولات او را تبلیغ می‌کند و به فروش می‌رساند. در کل، خانواده وارد بازار آزاد شده و تعادل استکباری آن را به نفع اعضای خود بر هم می‌زند.

[ادامه دارد...]

شنبه 103 آذر 3

امروز:  بازدید

دیروز:  بازدید

کل:  بازدید