نمونه اقتصاد اسلامی دروغ ِ تکثّرگرایی به بهانه غزّه خانه داری یا نداری اتحادیه مستقل خبرنگاران

[بیشتر]

حلقه میانی چیست؟ فقه هوش مصنوعی فهرست فصوص و فتوحات ما چند روح داریم؟ چه شود؟

[بیشتر]

• موانع طراحی حکومت
• داستان ِ بانکدار
• روش محاسبه سود وام بانکی
• مسأله شناخت
• تأمین امام جماعت
• اصول تربیت فرزند
• انرژی‌های غیرهمسو
• مسیر مرجعیّت
• خانواده؛ دشمن کاپیتالیسم
• هویّت ِ بورس
• عشق و فقه
• نواقص العقول
• من؛ مسئول
• فهم غلط از استخاره
• درمان ِ سازمان ِ تنبل
• تحولات اقتصاد کلان
• اولین نرم‌افزار من
• انقلاب در ساختارها
• پول در بانک
• سازمان جبهه
• آسیب فعالیت فرهنگی
• سامانه خانواده
• چرا تعدّد زوجات نه
• هدف ِ ازدواج
• چه کنیم؟
• سبک زندگی
• نسبت عقل و دین
• حل مشکل جبر و اختیار
• پارادوکس طلبه برنامه نویس
• سفرنامه خاورمیانه

[بیشتر]

دبیرستان سرای ایرانی ایده پرتقالی اگر خواننده بازگردد رأی ِ مخفی دستاورد تحصیلی

[بیشتر]

نظریه لافر را معرفی کردم این‌جا
و شکست آن را

این بار دولت بوش نظریه جدیدی را آزمود
رویکرد نئوکلاسیک:
این رویکرد مبتنی بر نظریه «انتظارات عاقلانه» است.
چه می‌گوید؟
اگر انتظارات خود را عاقلانه ترسیم کنی، می‌توانی روی تأثیرات آتی فعالان سیاست‌های مالیاتی و پولی حساب کنی!
این را رابرت لوکاس گفت
در کتاب انتظارات عاقلانه‌اش که جایزه نوبل را به خاطر آن گرفت!
خلاصه:
مردم را احمق فرض نکنیم!
توضیح:
فعالان سیاست‌های کینزی برای مدت کمی می‌توانستند مردم را تحمیق کنند.
ولی:
مردم تجربه می‌اندوزند و درس می‌گیرند.
پس:
دیگر نمی‌توانیم مردم را با اعمال همان سیاست‌ها تحمیق کنیم!
بنابراین:
باید دنبال سیاست‌های اقتصادی مبتنی بر اهداف بلندمدت باشیم، نه کوتاه‌مدت.
آیا جواب داد؟
بوش فرصت را از دست داد
چرا؟
زیرا خود را قربانی سیاست‌های بلندمدت اقتصادی کرد، سیاست‌هایی که نتیجه آن به زودی مشخص نمی‌شود
پس چه شد؟
در انتخابات 1992م به کلینتون باخت
درست مانند کندی در 1960م
که نیکسون را با استناد به اقتصاد ضعیف شکست داد
کسر بودجه کلینتون در 1993م کاهش یافت
و سبب شد درانتخابات 1996م به سادگی دوباره رأی بیاورد

[ادامه دارد]

مکتب فِریدمَن معرفی شد این‌جا
در مرحله بعد
دولت بعدی؛‌ ریگان
سیاست عرضه‌محوری را در پیش گرفت
چه سیاستی؟
کاهش مالیات‌ها، افزایش درآمدهای مالیاتی دولت* و شتاب دادن به نرخ رشد اقتصادی
اما:
بدون این‌که تورّم را افزایش دهد!
مگر می‌شود؟
این همان شیوه کینزی‌ها نبود؟
بله
به روش کنیزی‌ها شبیه به نظر می‌رسد،‌ مثل کاهش مالیات کِنِدی در دهه شصت میلادی.
ولی:
آرتور لافر، پدر اقتصاد عرضه‌محور، به روش متفاوتی این کاهش مالیاتی را طراحی کرد.
چقدر متفاوت؟
کینزی‌ها: کاهش مالیات، نتیجه: افزایش تقاضای مؤثر، نتیجه: افزایش قیمت کالاها، نتیجه: تورّم احتمالی
عرضه‌محورها: کاهش مالیات، نتیجه: پس‌انداز بیشتر توسط کارگران، نتیجه: بیشتر کار می‌کنند،‌تا بیشتر پس‌انداز کنند و راندمان افزایش می‌یابد، نتیجه: افزایش تولید و اشتغال، نتیجه: منحنی عرضه افزایش یافته، تورّم کاهش می‌یابد!
پس:
با کاهش مالیات، به دلیل افزایش تولید، درآمد مالیاتی دولت افزایش می‌یابد و در نتیجه کسر بودجه نیز کاهش می‌یابد.
بله
این ادعای عرضه‌محورها بود
ولی:
این شیوه جواب نداد و نظریه آن‌ها درست در نیامد!
کجایش:
روش آن‌ها سبب رونق اقتصادی شد، مثل روش کینزی‌ها، اما کسر بودجه را افزایش داد**، به جای کاهش!
در یک کلام عرضه‌محورها این را می‌گفتند:
اگر دولت بتواند برای ثبات قیمت، اشتغال کامل و رشد اقتصادی انتظارات ایجاد کند، خانوارها و بنگاه‌ها به سمتی می‌روند تا آن را محقق نمایند.
اما آن‌ها شکست خوردند!

بحران‌ها کاهش نیافت
افزایش یافت
بحران‌های جدید نشان داد که این نگرش نیز ایراداتی دارد
رشد بیکاری 1990م تا 2010م در آمریکا***
یعنی باز هم تحوّل؟

[ادامه دارد]

* چطور ممکن است؟!
این‌که مالیات کاهش یابد
ولی درآمدهای مالیاتی دولت افزایش یابد؟!
خب ادعای این‌ها همین بوده دیگر
می‌گفتند:
اگر مالیات کاهش یابد
تولید افزایش می‌یابد
چرا؟
بیشتر توضیح می‌دهم:
خب به خاطر این‌که سرمایه بیشتری دست کارفرما می‌ماند
و پول بیشتری دست مردم
مردم بیشتر می‌خرند
کارفرما بیشتر تولید می‌کند
همان درصد ِ کم مالیات
مبلغ بیشتری را پدید می‌آورد
و درآمد مالیاتی دولت را افزایش می‌دهد!

** یعنی درآمد مالیاتی بالا نرفت دیگر!
چون کسر بودجه یعنی «کمتر بودن دخل از خرج»
یعنی درآمد دولت کمتر از هزینه‌ای‌ست که می‌کند
هزینه که ثابت مانده
پس درآمد کاهش یافته
یعنی پیش‌بینی این‌ها در عمل درست نیامد.

*** رشد بیکاری؛ عوامل و پیامدها

رکودتورّمی را فهمیدیم این‌جا
خب بعدش چه شد؟

مکتب اقتصادی پول‌‌محور فِریدمَن تأسیس شد!
چه می‌گفت؟
یک کلام: رکود تورّمی تنها یک معنی دارد؛ رشد تأمین پول!
یعنی:
1. هر وقت دولت پول زیادی چاپ کند تورّم می‌شود.
2. هر وقت هم پول کم چاپ کند رکود رخ می‌دهد.
خب؟
کینزی‌ها قصد داشتند بیکاری را به حداقل ممکن برسانند؛ یعنی به اندازه‌ای که تورّم رخ ندهد.
اما:
وقتی با افزایش هزینه‌های دولت، بیکاری به حداقل خود می‌رسد، به سرعت با افزایش دستمزدها، دوباره بیکاری افزایش می‌یابد و به مقدار قبلی باز می‌گردد!
پول‌محورها می‌گویند:
این سیاست کنیزی‌ها جواب نمی‌دهد و نمی‌تواند رکودتورمی را مهار کند.
بلکه:
آن را در یک مارپیچ می‌اندازد؛ یک حلقه بی‌پایان؛ افزایش پیوسته تورّم.
پس راه چیست؟
باید بیکاری واقعی به بیش از حداقل نرخ بیکاری ممکن هل داده شود!
یعنی چی؟
یعنی خودمان رکورد را القاء کنیم به جامعه؟! دولت بکند؟! چرا؟!
کرد:
بانک مرکزی آمریکا در 1979م همین‌کار را کرد، تحت مدیریت پول‌محورها، زیر نظر پاول وُلکر.
نتیجه:
این روش توانست تورّم افسارگسیخته آمریکا را مهار کند!

[ادامه دارد]

پ.ن.
توضیح بیشتر:
کینزی‌ها می‌دانستند که افزایش نقدینگی
بیکاری را کاهش می‌دهد
به خاطر این‌که پول دست کارآفرینان می‌افتد
از طریق مردم
خب این‌ها کارگر و کارمند می‌خواهد
مردم کارفرما می‌شوند و پول را خرج می‌کنند
یا کالایی می‌خرند که کارفرمایی تولید کرده است
پس در نهایت
در انتهای افزایش نقدینگی
این پول خرج «تولید کار» می‌گردد
اما
مانیتاریست‌ها اشتباه کینزی‌ها را نشان دادند:
تا نقدینگی زیاد شود
فوری قیمت‌ها بالا می‌رود
یعنی تورّم
پس دستمزد هم فوری بالا می‌رود
چون آدمی که نان و ماست را دو برابر بخرد
طبیعتاً با دستمزد قبلی کار نمی‌کند
می‌کند؟!
این همان رکودتورّمی‌ست دیگر
هم قیمت‌ها افزایش یافته
هم بازار راکد شده
راه حل پول‌محورها این بود:
به مردم فشار بیاید!
بیکاری را آن‌قدر افزایش دهیم
تا کارگران بپذیرند نرخ دستمزد را کاهش دهند
تا قیمت کالا و خدمات پایین بیاید
تا مردم قدرت خرید خود را بازیابند
با کاهش تورّم
حالا دیگر کارگران هم می‌توانند خرید کنند
تورّم و بیکاری با هم حل می‌شود!
این وسط
در یک دوره کوتاه
عده‌ای تحت فشار شدید اقتصادی قرار می‌گیرند!

نظریه کینزی‌ها را این‌جا
اکنون نظریات بعدی

دو نظریه پول‌محوری و عرضه‌محوری پیدا شد
مهم‌ترین مسائل در اقتصاد کلان چیست؟
دو تا:
یک: یا تورّم را می‌توان برطرف کرد و یا بیکاری را، هر دو با هم نمی‌شود!
دو: وقتی یکی از این دو مشکل را حل می‌کنی، دیگری اتفاق می‌افتد!
چطور؟
این‌طور که: سیاست‌های تزریق پول دولت، یعنی هزینه کردن و کاهش مالیات‌ها رکود اقتصادی را برطرف می‌کند، ولی هم‌زمان تورّم هم ایجاد می‌نماید.
از سوی دیگر: سیاست‌های انقباضی با تورّم مبارزه می‌کند، ولی ماشه بیکاری و رکود را می‌چکاند!
بدترین وضعیت کجاست؟
این‌جا: وقتی هر دو مشکل با هم روی می‌دهد؛ هم تورّم و هم بیکاری و رکود! یعنی می‌شود رکود تورّمی! (Stagflation)
این دیگر شاهکار اقتصاد مدرن است!
یعنی چه؟
یعنی پول هست، زیاد هم هست، نقدینگی فوران می‌کند، ولی رکود است، خرید و فروش کم است، مردم بیکارند، کسی تمایل به معامله ندارد، تولید خوابیده است! مگر می‌شود؟! بله، در اقتصاد سودمحور کاپیتالیستی چرا که نشود؟!
مشکل چیست؟
این است که: راه‌حل‌های کینزی‌ها همیشه کار نمی‌کند! بلکه به تورّم منجر می‌شود!
چرا؟
چون کینزیَنی‌ها می‌گویند:
1. سیاست‌های انبساطی دولت از بیکاری می‌کاهد، ولی تورّم را تشدید می‌کند.
2. سیاست‌های انقباضی دولت به جنگ تورّم می‌رود، ولی بیکاری را افزایش می‌دهد.
پس:
روش سنّتی کینزیَنی‌ها همیشه تنها نیمی از مسأله را حل می‌کند و نیم دیگر را بدتر می‌نماید!
اما:
در رکورد تورّمی، بیکاری افزایش می‌یابد در حالی‌که نقدینگی هم فراوان است، یعنی تورّم در عین رکود!

[ادامه دارد]

پ.ن.
همین رویه را در دولت‌های کشور خودمان می‌بینیم
با این اطلاعات
وقتی به گذشته می‌نگریم
کاملاً مشهود است که کدام دولت‌ها
برای کاهش بیکاری
هزینه‌های دولت را افزایش دادند
یعنی پول ریختند در دست و بال مردم
و نتیجه
تورّم افزودند
و جالب‌تر دولتی‌ست
که هم هزینه‌های دولت را افزایش داد
و هم مالیات‌ها را
که یکدیگر را خنثی می‌کردند
و نتیجه نمی‌بخشیدند!
روشن است که اقتصاد ما سال‌های سال است کینزی‌ست
و پیوسته تلاش مسئولین اقتصادی کشور
حفظ همین رویه بوده
تلاش کرده‌اند
با همین معادلات کینزی چالش بیکاری و تورّم را حل نمایند!

نظریه کلاسیک اقتصاد را این‌جا
بحران نشان داد ایراد دارد
تحوّل رخ داد
نظریه اقتصاد کلاسیک جای خود را به نظریه جدیدی داد

کینزی*: پیش از آن‌که مکانیزم تنظیم قیمت عمل نماید، مکانیزم تنظیم درآمد بر آن تأثیر می‌گذارد و مانع رفع رکود می‌گردد.
یعنی چی؟
یعنی: وقتی اقتصاد در بحران و رکود بیافتد، درآمد مردم کم می‌شود. مردم در این شرایط، کمتر مصرف می‌کنند و کمتر پس‌انداز می‌نمایند، پس در نتیجه سرمایه‌گذاری و تولید کاهش می‌یابد.
خب که چه؟
این‌که: «مکانیزم تنظیم درآمد»، اقتصاد را بیشتر به سوی بحران سوق می‌دهد تا این‌که به سوی اشتغال کامل بازگرداند.
منظور؟
منظور: رویکرد اقتصاد کلاسیک این بود که بهترین درمان برای اقتصاد در وضعیت رکود این است که آن را رها کنیم و تنها بگذاریم تا خود به خود (با دست نامرئی بازار - نظریه آدام اسمیت) اصلاح شود، اما این اتفاق نمی‌افتد!
لسه‌فر (فضای آزاد): اقتصاددانان ِ معتقد به بازار آزاد و فضای باز اقتصادی باور داشتند که دخالت بیشتر دولت، وضع بازار را بدتر می‌کند، نه بهتر.** پس بهترین سیاست این است که اقتصاد دولتی نباشد و کمتر با دولت مرتبط باشد. کینزی‌ها اشتباه این نظریه را نشان داده‌اند.
چه کنیم پس؟
راه حل: حجم گسترده‌ای از هزینه‌های دولت نیاز است تا چرخه اقتصادی رونق بگیرد.
چی؟
همین: دولت باید در اقتصاد دخالت کند و سیاست‌هایی را اجرا نماید که تأثیر مثبت در اقتصاد بگذارد.
از کجا؟
از این‌جا که: بیکاری نتیجه افزایش دستمزدهاست؛ یعنی توقع کارگران بالا رفته است و حاضر نیستند با دستمزد کمتر کار کنند. در هنگام رکود اقتصادی، کارگران مدتی بیکار می‌شوند، پس به ناچار قبول می‌کنند با دستمزد کمتر کار کنند. پس نرخ دستمزد به اندازه‌ای پایین می‌آید که دوباره استخدام کارگر برای بنگاه‌های تولیدی سودآور می‌شود. این یعنی پایان رکود!
چه اشتباهی؟
این اشتباه: کلاسیکی‌ها خیال می‌کردند که بیکاری «خود-درمان» است، اما نیست.
زیرا: انتظار برای بازگشت نهایی خودبه‌خودی فایده‌ای ندارد؛ چون این‌قدر طول می‌کشد که تا آن زمان همه‌مان مرده‌ایم!
و در نتیجه: اقتصاد در حال رکود به جای بازگشت، در حلقه‌ای بدون پایان گرفتار می‌شود که هر روز ورشکسته‌تر می‌گردد.
تنها راه: زیاد، هزینه‌های زیاد، دولت باید هزینه‌های خود را بالاببرد.
یعنی چی؟
یعنی: حجم زیادی پول را به اقتصاد پمپ نماید یا مالیات‌ها را به شدّت کاهش دهد، تا اقتصاد دوباره به حرکت بیافتد. مثل شوک برقی که به قلب بیمار در حال احتضار وارد می‌کنند. پول خیلی خیلی زیاد!
مخالفین چه گفتند؟
مخالفین: رویکرد شما ناهنجاری در اقتصاد است. شما کمونیست هستید!
در نهایت؟
نتیجه این‌که: این رویکرد مورد پسند دولت‌ها قرار گرفت و اقتصاد کینزی رواج یافت و بحران‌های عصر خود را حل کرد. تا این‌که...

بحران‌های اقتصادی بعدی اشتباه بودن این نظریه را نشان داد
رکود تورمی 1970م آمریکا
پس تحوّل دوباره رخ داد

[ادامه دارد]

* جان مینارد کینز: نظریه عمومی اشتغال، بهره و پول، آلوین هانسن: راهنمایی به سوی کینز

** بعداً خواهم گفت که پول‌محورها (مانیتاریست) و عرضه‌محورها (ساپلای‌ساید) نیز بر همین باور پافشاری دارند.

اقتصاد کلاسیک از زمان آدام اسمیت مطرح شد
در کتاب ثروت ملل
از آن زمان تا کنون
تحوّلاتی در اقتصاد مدرن پدید آمده
در نظریات آن
در مقاله‌ای می‌خواندم
با این ترتیب:
1. کینزیانیسم (پیروی از نظریه جان مینارد کینز) - 1930
2. مانیتاریسم (پول‌محوری) - 1970
3. عرضه‌محوری - 1980
4. نئوکلاسیک (کلاسیک تحوّل‌یافته) - 1990
5. نئومانیتاریسم (کاهش کمّی) - 2008

اما چرا؟!
چرا این‌قدر تحوّل؟!
و چرا این‌قدر سریع؟!
مروری بر این تحوّلات جالب است
ذهن را نسبت به اقتصاد می‌گشاید
اقتصاد کلانی که قبلاً این‌جا
مختصری درباره‌اش نوشته بودم

کلاسیک*: «مکانیزم تنظیم قیمت» همیشه می‌تواند اقتصاد را درمان کند.
چگونه؟
این‌طور:
وقتی رکود اقتصادی پیش می‌آید و بیکاری افزایش می‌یابد، قیمت‌ها، دستمزدها و نرخ بهره پول نیز کاهش می‌یابد. این سبب می‌شود تا مصرف و در نتیجه تولید و سرمایه‌گذاری کم شود. در نتیجه اقتصاد به سرعت به وضعیت اشتغال کامل باز می‌گردد.
چرا؟
زیرا: تولیدکننده حاضر می‌شود کالای خود را ارزان‌تر بفروشد تا فروش برود. بنابراین مصرف‌کننده نیز تمایل به خرید پیدا می‌کند. پس تولیدکننده نیاز به کارگر یافته، کارگر نیز به دلیل فشار بیکاری حاضر است با دستمزد کمتر کار کند. پس همه راضی، دوباره گردش اقتصاد در یک سطح پایین‌تری از قیمت‌ها رونق می‌گیرد و دوره رکود برطرف می‌گردد.
چطور؟
بر این اساس: بیکاری بخشی طبیعی از چرخه اقتصاد است و خودبه‌خود اصلاح می‌شود و نیازی به دخالت دولت در بازار آزاد ندارد.

بحران‌های اقتصادی نشان داد که این شیوه عمل نمی‌کند
رکود بزرگ 1950م در آمریکا
به همین دلیل اولین تحوّل اتفاق افتاد

[ادامه دارد]

* آدام اسمیت: ثروت ملل، دیوید ریکاردو: اصول اقتصاد سیاسی و مالیات، ژان باپتیسه‌ی: رساله‌ای درباره اقتصاد سیاسی

تحوّلات اقتصاد کلان 7
تحوّلات اقتصاد کلان 6
تحوّلات اقتصاد کلان 5
تحوّلات اقتصاد کلان 4
تحوّلات اقتصاد کلان 3
تحوّلات اقتصاد کلان 2

بدون مطالعه که نمی‌شود
هر روز باید
لازمه انسانیت انسان
اخیراً مشغول این پنجگانه:
نظام معرفتی فقاهت
ادبیات تربیتی دین
کلام فقاهی
منطق تفسیر متن
زوائد اصول
پنج کتابی که به محض انتشار خریدم
حضوری
مؤسسه فقاهت و تمدن‌سازی اسلامی
با بچه‌ها رفتیم
با تخفیف خوبی هم

دو تای اول که زود تمام شد
سومی را اخیراً به پایان رساندم
مشغول چهارمی

چه زمانی؟!
در پارک که هستیم
زیاد پارک می‌رویم
بهانه‌ای برای مطالعه است
کتاب‌خواندن
با دقّت
و با یادداشت کردن

کلام فقاهی برایم جالب بود
حجم فراوان ِ حرف‌های تازه‌ای که داشت
ابتدا این را دیدم
با نگاه اولیه‌ای که به فهرست انداختم
تصویر روشنی که از علم کلام به دست می‌داد
نه کلّ‌ کلام
آن‌مقداری که به کار تفقه می‌آید



حدود سی نظریه جدید در آن یافتم
در حین مطالعه
وقتی با هر مطلب تازه‌ای مواجه می‌شدم
برچسب زده و مشخص می‌ساختم
هامش به اصطلاح

بدون هیچ قضاوت
تأیید یا ردّ
نقد یا نقض
در این نمودار می‌بینید
با تعریفی خلاصه
باشد شاید به کار بیاید
مر هر کسی را که به فقه علاقه دارد



[تصویر بزرگ و کامل با همه تعاریف]

کلام فقاهی را 20 دی‌ماه 1396 شروع کردم
و 11 فروردین 1397 به پایان رساندم
بدون این‌که از وقت کارهای دیگرم بزنم
بدون این‌که برنامه مستقلی برای مطالعه داشته باشم
فقط زمان‌هایی که بچه‌ها را به پارک می‌بردم

از این بابت خدا را شاکرم
این‌که روی گوشی تلفن همراهم نرم‌افزار شبکه اجتماعی ندارم
از این‌که گوشی‌ام مطلقاً به شبکه اینترنت متصل نیست
از این‌که
وقتی در خانه نیستم
کاملاً از محیط مجازی به دورم
کار بیهوده‌ای ندارم پس
و بنابراین
من «می‌توانم» از مطالعه لذّت ببرم! :)

هر سال مکافات شده
قبلاً این طور نبود
وقتی ما کودک بودیم

هر خانواده مسئولیت خود را داشت
برای هر فرزند
هدیه‌ای ساده
کادویی که دانش‌آموز خود به دست معلّم می‌داد
شاید نه خیلی گران‌بها
اما آموزنده

از وقتی کودکانم مدرسه‌ای شدند
هر سال جریان است
یکی دو هفته‌ای درگیری
میان اولیاء
یکی بانی می‌شود
پول جمع کردن
بحث سر مبلغ است
کدام ولی راضی‌تر از معلّم
کدام کم‌تر
یکی پنج تومان بیشتر نمی‌پذیرد
دیگری بیست تومان پیشنهاد می‌کند
هدف؟
کیک و بستنی و شیرینی برای پذیرایی از بچه‌ها
یک کارت هدیه
یا ربع سکه هم برای معلّم!



ما اما...
ما در کنار تمام این بازی‌ها
واقعاً بازی
شورا بازی
وقتی که مادرها معمولاً هدر می‌دهند
برای جلب توافق سی چهل ولی
کار خود را انجام می‌دهیم
به روش خودمان!

اهمیتی به بحث‌ها و دعواها نمی‌دهم
مشارکتی هم نمی‌کنم
البته وقتی به مبلغی برسند
توافق نهایی که باشد
ملتزم می‌مانم
به هدف این‌که وحدت نشکند
سهم خود را پرداخت می‌کنم
برای هر کدام از فرزندان مستقل
ولی کار برای‌مان تمام شده نیست

امسال مثل هر سال
چهارتایی رفتیم لوازم‌التحریری محل‌مان
سهم هر کدام را ده هزار تومان قرار دادم
توافق کردیم خودشان انتخاب نمایند
بر اساس تشخیص خودشان

یکی خودکار رنگی
یکی لاک غلط‌گیر
یکی روان‌نویس
هر کدام هر چه بپسندد
تا سقف تعیین‌شده

در خانه کادو کردیم
بسته‌بندی زیبا
جعبه‌ها را خودمان ساختیم
با مقوا
نوشته‌های روی بسته نیز از خودشان
با خط خودشان

این‌ها ارزش دارد
ارزش آموزشی
ارزش فرهنگی و تربیتی
اخلاق می‌سازد
و گرنه پولی که کودک نبیند و نشنود و بی‌خبر
ولی بدهد و نماینده بخرد و معلّم تحویل بگیرد
این چه سودی برای دانش‌آموز و روند تعلیم و تربیت وی دارد؟!

پ.ن.
حالا بیا و ببین مادرها چه بحث‌هایی سر کیک دارند
این‌که از کدام شیرینی‌فروشی بخرند و چند کیلو باشد و ...
سکه پارسیان باشد یا ربع سکه و ...
ای بابا...
کار مهم‌تر از این ندارند یعنی، تا انجام دهند؟!
چقدر در زندگی اصل‌ها را فدای فرع‌ها کردیم؟!
بس‌مان نیست؟!

بحران؟!
مگر همکاری بحران‌زاست؟!
گاهی هست
وقتی به بیکاری منجر شود!

چند ماه پیش بود
رفته بودیم مدرسه مریم
من و سیداحمد
جلسه اولیاء و این‌جور چیزها
چشمم به دیوار افتاد
چند هلال ماه
و عکس‌های کودکان
نوعی تشویق
در ازای تلاش
در ذهنم جرّقه زد
از سیداحمد پرسیدم:
«می‌خوای یه همچین چیزی درست کنیم تو خونه؟»
با شدّت قبول کرد
نه فقط قبول
که پی‌گیری...

یکی دو ماهی گذشت
اراده جدّی نداشتم برای آن
ولی اصرار سیداحمد
تا روزی که آن صورتک‌ها را درست کرد
و بچه‌ها رنگ‌آمیزی



- بچه‌ها موافقید برای هر کار خوب یک امتیاز بچسبونیم روی صورتک‌ها؟!
«جایزه هم دارد؟!»
سیدمرتضی پرسید
و پاسخ دادم: خب معلومه، بدون جایزه که نمی‌شه!

حالا استقبال از هر سه
مصرّ بودند
رقابت
رقابت انرژی می‌دهد
قدرت بر حرکت
موتور محرّکه کودکان است
تلاش برای
خودبرترسازی!

فقط چهار روز
یا پنج
بیشتر نتوانستم تحمّل کنم
از گرفتاری حاصل از این پروژه! :(

دیگر داشت دعوا می‌شد
یکی لباس را ماشین می‌ریخت
دیگری آویزان
دیگری جمع
جاروبرقی هر روز
یکی شیشه ماشین را
دیگری آینه
دیگری اسباب‌بازی‌ها را مرتّب
سفره را پهن می‌کردند
ظرف‌ها را با زور می‌شستند
مجبور بودند قرعه‌کشی کنند
از بس هر سه مشتاق کار

نشد
اجازه ندادم
متوقف کردم
یک هفته بود هیچ کار نکرده بودم
جز پخت غذا
همه کار را آن‌ها می‌کردند
داشتم تنبل می‌شدم
تنبل
و چاق‌تر
و این خطرناک است
کمکاری
کمکاری ناشی از همکاری!

بحران را درک کردم
یاد مادر بزرگم افتادم
هشت فرزند داشت
خب کارها را آن‌ها می‌کردند
زمان قدیم این‌طور بود
بیشتر کارها با فرزندان
بنده خدا زمین‌گیر شده بود
همیشه نشسته و دستور به این و آن

انسان تنبل می‌شود
زود عادت می‌کند
من از نفس خودم ترسیدم
از این‌که چهار پنج روز بیکار مانده‌ام

«بچه‌ها این دوره تمام شد، برویم جوایز را بخریم!»
خوشحال
رفتیم لوازم‌التحریری
برای هر کدام یک دفتر خاطرات زیبا
قفل‌دار
در رنگ‌های مختلف
با قیمت‌های متفاوت
نفر اول سیدمرتضی بود
بیشتر از همه برچسب گرفته
واقعاً بیشتر کار کرده
باورم نمی‌شد
چقدر ظرف شست این کودک سوم دبستانی من!



دوم سیداحمد
و نفر آخر...
خب معلوم است دیگر
کمکارترین فرد خانواده! :)

از دوره بعد که پرسیدند
گفتم کمی استراحت کنید
خیلی خسته شدید این هفته
همین شد و گذشت
فراموش کردند
نسیان ِ مرور زمان
و فعلاً قصد ندارم دوره دوم «همکاری» را شروع کنم
خیلی خطرناک است
هم برای جسمم و هم برای جیبم! :)

هنر اساساً نظم است
حتی اگر بی‌نظم به نظر برسد
پیکاسو هم در کنه تمام زشت‌کاری‌هایش
نظمی منظور داشت
که اگر نداشت
به مذاق بعضی زیبا نمی‌رسید

و در ورای این نظم
بی‌نظمی رخ می‌دهد
نمی‌شود که ندهد
مثل آشپزی
مثل نقاشی
مثل هر کارخانه‌ای

بیرون و درون متفاوت
غذا هر چه زیباتر
دلنشین و لذیذ
آشپزخانه به هم ریخته‌تر
جز این نمی‌شود اصلاً
یا داخل کارخانه
باور کردنش سخت است
کالایی به این زیبایی
در محیطی این‌قدر شلوغ و به هم ریخته و ظاهراً نامرتّب
کارگاه هر نقاشی را که ببینی
همین‌طور



مقوایی برای طرح جابر گرفته بود
یکی از هم‌کلاسی‌های مریم
خواست تا کمکش نماید
خودش نتوانسته
گروه شدند
باز هم کم‌کاری
مقوا بر جای ماند
مدتی کناری افتاده
وقتی بیکار شد
رنگ دادم تا نقاشی کند
در حیاط
پس از اتمام کارش
صحنه‌ای را دیدم که در تصویر فوق مشاهده فرمودید!

شلختگی ِ هنر را همه‌جا می‌شود دید
یک‌سو زیبایی
دیگرسو به هم ریختگی
مثل کولر گازی می‌ماند هنر
یخچال و فریزر هم همین‌طورند
گرما را از یک طرف گرفته
سمت دیگر رها می‌کند
اگر یک طرف گرم است
طرف دیگر سرد
مثل قانون بقای ماده و انرژی
نظم از جایی به جای دیگری منتقل می‌شود
از محیط
به محصول کار هنرمند!

پس نه بر نظم جهان می‌افزاید
و نه از نظم آن می‌کاهد
پس هنر واقعاً چه چیزی به جهان اضافه می‌کند؟!

یکشنبه 103 آذر 4

امروز:  بازدید

دیروز:  بازدید

کل:  بازدید